Hầm Hô là nơi gặp gỡ của hai nhánh sông Đồng Hưu và sông Cát đổ vào sông Phú Phong. Cảnh đẹp của Hầm Hô khiến cho du khách viếng thăm phải sửng sờ bởi sự xếp đặt của tạo hóa ngay dưới lòng sông.
Nằm ở địa phận thôn Phú Mỹ, thuộc xã Tây Phú, huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định có một địa danh tên gọi Hầm Hô nổi tiếng được nhiều người biết đến. Không rõ cái tên Hầm Hô dân dã và lạ tai này có từ bao giờ mà ý nghĩa mỗi người giải thích một khác. Có người cho rằng do ở đây có một thác nước cao chừng 6- 7m, đổ vào một hầm đá rộng phát ra tiếng kêu ầm ồ như tiếng hô, báo cho người chèo bè biết sắp tới chỗ nguy hiểm mà lo phòng bị nên gọi là Hầm Hô. Lại có người giải thích rằng ở miệng hầm đá mọc lởm chởm, chìa ra giống như hàm răng hô nên có tên ấy.
Nơi đây còn có tên gọi khác là “Hầm Hô thạch trụ” với những danh lam Đá Thành, Đá Bàn Cờ, Đá Chùm, Đá Dựng, Đá Trái, Cửa Sanh – Cửa Tử, thác Cá Bay, Dấu chân khổng lồ…
Du khách tham quan bãi đá tại Hầm Hô
Với chiều rộng trên dưới 30 m, lòng sông Hầm Hô chi chít những trụ đá hoa cương thiên hình vạn trạng. Hai bên bờ là những khối đá trập trùng, chỗ thì dựng đứng như thành vách, nơi thì chồng chất lên nhau thành đống, lại có đoạn đá nhọn lởm chởm như những thanh gươm dựng đứng. Vào mùa thu nước cạn, những ngày trời trông xanh, khi những tia nắng ban mai rọi xuống, những khối đá hoa cương ánh lên muôn màu, lóng lánh, rực rỡ như ngàn vạn viên kim cương khoe mình trên ngàn nước trong xanh. Hình dáng thật kỳ dị của những trụ đá đã chấp cánh cho trí tưởng tượng của bao thế hệ cư dân nơi đây. Hòn lớn, hòn nhỏ, khối vuông, khối tròn, có những cụm nhìn tựa đàn voi đang tắm, có những dãy trông như thể bày ngựa đang phi. Lại có tảng chẳng khác gì một con cá sấu khổng lồ đang há miệng săn mồi và rồi biết bao hình dạng giống như người, như thú, như vật dụng thường ngày… Tất cả bày la liệt, ngổn ngang mà hài hòa, mà ngoại mục đến mức có lẽ không một họa sĩ, một nhà điêu khắc tài danh nào có thể tạo dựng nổi.
Hầm Hô yên bình, thơ mộng tới mức chỉ muốn thả mình trên sông
Để nhìn hết thắng cảnh đẹp của Hầm Hô, du khách nên du ngoạn bằng thuyền đi dọc sông, đắm mình vào thế giới huyền ảo của thiên nhiên du khách sẽ có cảm giác như đi vào thế giới thần thoại. Vượt qua bờ đập, đi ngược dòng du khách sẽ gặp những địa danh rất sử thi và lãng mạn mang những cái tên dân gian như Hòn Đá Thành, Đá Bàn Cờ, Đá Chùm, Đá Dựng, Đá Trải, Cửa Sanh, Cửa Tử, Thác Cá Bay, Vũng Cá Rói, Hòn Trào, Hòn Lò Rượu, Dấu Chân Khổng Lồ… luôn tạo cho du khách cảm giác mát mẻ, sảng khoái. Có thể nói cảnh quan, trời mây, sông nước Hầm Hô như là cảnh tiên thật “Sơn thủy hữu tình” càng đi vào sâu, cảnh vật càng kỳ thú, hương rừng ngào ngạt, chim hót líu lo làm cho cuộc hành trình khám phá Hầm Hô thêm thi vị.
Một ấn tượng nữa khi đến với Hầm Hô đó là suối ở đây có rất nhiều cá. Nhất là mùa gió Nam, mùa nước lụt, cá sông về nguồn đẻ, dồn vào đây lại càng nhiều. Từng bầy kéo vào suối trông “đặc cả nước”, rồi đua nhau “bay” lên ngọn thác Hầm Hô mà về nguồn. Do đó Hầm Hô còn có tên nữa là “Thác Cá Bay”. Truyền rằng mỗi năm Long Vương mở hai kỳ thi lớn, cá sông Côn phải vào Hầm Hô để thi. Con nào vượt qua khỏi thác thì được hóa rồng. Con nào rớt thì phải đọa. Cho nên thác Hầm Hô còn có tên nữa là “Vũ Môn”. Cá bay lên Vũ Môn từng đoàn. Những con “thi rớt” nước đánh rơi xuống lã chã như mưa đá. Hàng năm vào khoảng tháng Ba âm lịch khi gió nam bắt đầu thổi thì cá bắt đầu bay qua thác cho đến khi gió nam thổi rộ vào tháng Năm âm lịch. Vào mùa cá bay dân làng đến đặt rổ lớn bằng tre đan trên dãy đá để hứng cá bay trông rất vui mắt. Bởi vậy đến Hầm Hô du khách nên đi vào tiết gió Nam thổi. Vào thời điểm này, du khách sẽ vừa được thưởng thức những cảnh tượng hùng kỳ mỹ ảo, vừa được nếm qua hương vị của con cháu Long Vương ban cho người thế tục, hương vị của người tục mà thật tiên, tiên trong trần thế vậy.
Từ nhiều năm nay, Khu du lịch Hầm Hô đang là điểm đến lý tưởng cho những chuyến dã ngoại cuối tuần của thanh niên nam nữ ở các nơi đổ về. Tất cả còn hoang sơ giữa đại ngàn, đến Hầm Hô du khách sẽ được hòa mình vào thiên nhiên với suối, đá núi và mây trời bát ngát.
Từ nhiều năm nay, Khu du lịch Hầm Hô đang là điểm đến lý tưởng cho những chuyến dã ngoại cuối tuần của thanh niên nam nữ ở các nơi đổ về. Tất cả còn hoang sơ giữa đại ngàn, đến Hầm Hô du khách sẽ được hòa mình vào thiên nhiên với suối, đá núi và mây trời bát ngát.
Để phục vụ du khách đến với Hầm Hô, chính quyền địa phương đã cho nâng cấp hai con đường dẫn vào khu du lịch. Những bậc thang len lỏi trên các sườn núi cũng đã được cải tạo để du khách có thể dạo chơi. Dọc theo triền núi, những mái nhà sàn ẩn mình dưới tán cây là nơi dành cho du khách những giờ phút thư giãn trong chiếc võng đong đưa và tiếng thác vỗ về giấc ngủ. Hơn nửa cây số bồng bềnh trên con đường dẫn vào khu du lịch Hầm Hô du khách như trút bỏ cả thế giới trần tục sau lưng.