THĂM LÀNG NGHỀ NÓN HUẾ TÂY HỒ

Nghề làm nón lá đã xuất hiện ở Huế hàng trăm năm nay với nhiều làng nón như Dạ Lê, Phú Cam, Đốc Sơ, Triều Tây, Kim Long, Sịa… Trong đó Tây Hồ là cái tên nổi bật nhất bởi đây chính là nơi xuất xứ của chiếc nón bài thơ nổi tiếng. Làng nón Tây Hồ tọa lạc bên bờ sông Như Ý, xã Phú Hồ, huyện Phú Vang, cách thành phố Huế chừng 12 km.

Một chiếc nón lá đơn sơ, mộc mạc tưởng chừng như rất đơn giản nhưng khi đến đây bạn sẽ hiểu thêm sự vất vả, kỳ công cũng như khéo léo của những đôi bàn tay chân chất. Người làm phải thực hiện khoảng 15 công đoạn từ lên rừng hái lá, rồi sấy lá, mở, ủi, chọn lá, xây độn vành, chằm, cắt lá, nức vành, cắt chỉ… để có một chiếc nón bài thơ vừa nhẹ vừa đẹp.

Lá non của cây Bồ Qui Diệp sau khi hái trên rừng đem về phơi sương rồi nức vàng và ủi cho phẳng. Tiếp theo là chuẩn bị khung chóp từ 16 nan tre vót nhỏ để chằm. Đến đây bạn sẽ bắt gặp hình ảnh những cô thiếu nữ đang tuổi trăng rằm tự học chằm nón.

Điều làm nên thương hiệu nón Huế chính nằm ở khâu chằm. Nón Huế bao giờ cũng được làm từ hai lớp, người thợ phải khéo léo để khi chêm lá không bị chồng lên nhau nhiều lớp, giúp nón mỏng và thanh. Sau đó mới phủ dầu nhiều lần, phơi đủ nắng để nón vừa đẹp vừa bền.
 

Ở Tây Hồ không chỉ phụ nữ biết chằm nón mà ngay cả những người đàn ông cũng có thể giúp chuốt vành, lên khung. Ban đầu, nón bài thơ chủ yếu được làm để tặng người thân, nhưng sau được nhiều du khách yêu thích bởi những thắng cảnh, câu thơ ép giữa 2 lớp lá vô tình đã trở thành món quà lưu niệm không thể thiếu mỗi khi đến Huế. Ngày nay để làm đẹp thêm cho chiếc nón, những người thợ làm nghề còn ép vào đó cả tranh về sông Hương, núi Ngự cạnh bài thơ.

Khi muốn mua những chiếc nón sông Hương chính hiệu, khách du lịch không tới Tây Hồ mà thường tìm đến chợ Dạ Lệ, xã Thủy Văn, huyện Hương Thủy. Mặc dù ở Huế, chợ nào cũng bán nón, từ các chợ lớn như Đông Ba, An Cựu, Bến Ngự… đến các chợ nhỏ như Sịa, Phò Trạch, nhưng chợ Dạ Lê lại là cái tên hút khách hơn cả bởi nơi đây bán mặt hàng duy nhất là nón.
 

Không chỉ bán sản phẩm các vùng, chợ còn bán nón do chính tay những người con Dạ Lê làm ra. So với nón Tây Hồ, nón Dạ Lê không hề thua kém với màu nón trắng tinh, thanh nhã với đường kim, mũi chỉ được trau chuốt công phu.

Ngoài bán nón, chợ Dạ Lê còn bán cả các nguyên liệu cần thiết cho nghề chằm nón như lá nón, kim chỉ, vành, khuôn nón. Chợ không ồn ã, đông đúc mà nề nếp với phong cách bán mua bình dị. Dạo một vòng quanh chợ tìm mua chiếc nón, bạn còn cảm nhận được phong cách sống mộc mạc của người dân.